Wat staat voor jou synoniem aan creatief? Een fleurige fotocollage, met een subtiel doch indrukwekkend Instagramfilter? Een kliederig kunstwerk op doek? Wij hebben zo’n donkerbruin vermoeden dat het verzinnen van pakkende zinscombinaties niet iets is wat jij als creatieve bezigheid beschouwt. En dat vinden wij – als die-hard liefhebbers van de Nederlandsche taal – erg jammer. Als het aan ons ligt, gaat dit artikel daar verandering inbrengen.
We snappen jou overigens wel hoor. Zo’n uitgekauwd nieuwsbericht waarbij je je aan vrachtladingen aan regeltjes moet houden is niet spannend om te lezen, laat staan om te schrijven. Gelukkig zijn er heel wat tips ’n tricks om teksten in een kek jasje steken. Wij noemen hierbij onze vijf favoriete adviezen, waarmee jouw tekst tot ongekende hoogte stijgt. Ready for liftoff?
FIVE: Creativiteit komt vanuit jezelf
‘Wees jezelf’: het is de standaard dooddoener in huis-tuin-en-keukenpsychologieboeken. Toch zit er wel een kern van waarheid in. Dus ook als je aan het tekstschrijven bent! Een tekst valt namelijk pas écht op als de lezer voelt dat er een stukje ziel van de auteur in zit (voel je onze ziel al?). Ontwikkel daarom je eigen stijl. Voor je het weet herkennen mensen jouw schrijfstijl en vragen ze je of je met ze op de foto wilt omdat jij zo bloody persoonlijk en creatief bent.
FOUR: Breng je tekst tot leven
In het dagelijks leven gebruiken we vijf zintuigen: ruiken, proeven, horen, voelen en kijken (en sommige mensen hebben nog een sixth sense, maar die laten we even achterwege). Je tekst wordt ook veel ‘echter’ als deze een beroep doet op je zintuigen. Het is veel lastiger om een voorstelling te maken van de zin: “Er zitten vogels in de boom” dan van de zin: “Pasgeboren roodborstjes kwetteren hongerig in de eenzame eikenboom.” Een tekst moet je niet alleen lezen, maar ervaren!
THREE: Synoniemen houden je vers en fris
Wij snappen/begrijpen/vatten niet waarom er zo weinig gebruik wordt gemaakt van synoniemen. Variëren in woordgebruik is een effectieve manier om je tekst supersnel naar een hoger niveau te tillen op de creatieve ladder. Trek je schat aan woordenschat open en strooi zo nu en dan met wat pareltjes. Vervang gangbare termen in je tekst door een grappig of apart alternatief. Of fabriceer zelfs geheel nieuwe woorden, door bestaande woorden of betekenissen te mixen met elkaar of in een andere context te gebruiken. Speel met je taalgebruik, ga los! En je weet: oefening exercitie baart kunst!
TWO: Niet zo vaag doen
Mensen houden ervan om heerlijk vage termen als veel, weinig, soms en vaak te gebruiken om een indicatie te geven van resultaten of aantallen. Neem bijvoorbeeld: “Er is deze week veel karamelroomijs verkocht.” Maar wat zegt ‘veel’ hier nou eigenlijk? Zorg er daarom altijd voor dat de lezer een voorstelling kan maken bij dit soort uitspraken. Dus beste ijsverkoper, zeg voortaan liever het volgende: “Er zijn deze week veertien dozijn karamelroomijsjes verkocht – het hoogste aantal dit jaar!” Bij exorbitant hoge getallen kun je zelfs superlatieven gebruiken als ‘genoeg karamelroomijs om de hele aardbol mee te bedekken’. Wat jij wil!
ONE: Schrappen is schrijven
[Psst… De hoofdredacteur hier. Er stond hier eerst een uitgebreid relaas over hoe je altijd met je lezer in het achterhoofd moet schrijven. Best een verhelderend stukje, alleen omwille van de ruimte hebben we het helaas moeten schrappen. Het werd allemaal wel heel lang met al die beeldspraak en dat levendige taalgebruik. Daarom even in het kort deze levensles: echte creativiteit begint pas als je zo actief (schrijf in de tegenwoordige tijd) en bondig (stel jezelf een limiet op) mogelijk schrijft! En hiervoor mag je ook best het een en ander schrappen. Beperkingen maken je creatief!]
LIFTOFF: En nu jij!
En, vind je creatief tekstschrijven al wat makkelijker? In theorie wel hè? Dan wordt het nu hoog tijd om het in de praktijk te brengen! We vragen je niet meteen een hele roman op papier te kalken (mag wel hoor), maar je mag die herwonnen creatieve geest wel even aan het schrijven zetten. Creativiteit ontpopt namelijk pas écht door ervaring. Dus waar wacht je nog op?